live: De Dood van de Zoon – Geertekerk in Utrecht (12-04-2014)

‘Dames en heren, welkom bij De Dood van de Zoon. Wilt u uw telefoon uitzetten en absoluut niet applaudisseren?’

Initiatiefnemer Pieter-Jan Rodenburg heet  ons zaterdagavond welkom bij de voorstelling De Dood van de Zoon in de bijpassende sfeervolle Geertekerk in Utrecht. Samen met mede-Mousiquant Kees zit ik op de derde rij. De kerk zit behoorlijk vol.

Deze dagen voor Pasen – tijdens de lijdenstijd – zijn er natuurlijk veel mensen die luisteren naar de Matthäus Passion van Bach of hier een uitvoering van bezoeken. De EO bedacht een alternatief. Sinds 2011 wordt jaarlijks ergens in Nederland The Passion uitgevoerd. Het lijdensverhaal met eigentijdse toegankelijke popliedjes. Pieter-Jan Rodenburg bekeek zijn eigen cd-kast en bedacht weer een ander alternatief. Het lijdensverhaal verteld, maar dan aan de hand van popliedjes van artiesten als Low, Spinvis, Leonard Cohen en Damien Rice. Minder toegankelijk misschien, maar wel erg passend bij het verhaal. Het idee voor De Dood van de Zoon was geboren.

Van dit concept werd ik meteen enthousiast. En van de uitvoering ook. Bijna twee uur lang werden we als bezoekers van de Geertekerk (met zelfs een liturgieboekje) geboeid door de grote groep getalenteerde muzikanten en de briljante verteller Geert Riezebosch. Met de fantastische opener Lordy save my soul van Low & Dirty Three was de sfeer gezet:

Lordy save my soul.
From the darkness,
from the storm,
from Satan,
from myself.

De groep muzikanten is indrukwekkend: twee zangeressen; een zanger; een band met ook viool, harp, fluit en cello; en een koor. Met dit grote aantal weten ze iets prachtigs neer te zetten, maar juist ook de kleine liedjes zoals Overvecht van Spinvis en het door merg en been gaande Boven is het Stil van Leendert maken indruk in de doodstille kerk. Van de nummers die ik goed ken, valt me op dat veel dichtbij het origineel blijft. Als zangeres Femmeke Riezebosch het nummer Dirt in the Ground van Tom Waits op geweldige wijze vertolkt, klinkt het dan weer alsof PJ Harvey het zingt (de vergelijking is van Kees, maar ik ben het met hem eens. :))

De keuze van de liedjes is qua thematiek mooi gedaan. Overvecht van Spinvis na het laatste avondmaal:

Donderdagavond, grote genade, bang voor van alles en hoe het zal gaan

If it be your will van Leonard Cohen tijdens de uren van Jezus in de tuin Gethsemané vlak voor zijn arrestatie, Cold Water van Damien Rice vlak voor het sterven:

Cold, cold water surrounds me now. And all I’ve got is your hand. Lord, can you hear me now?

En daaropvolgend Boven is het stil van Leendert:

Niemand praat.
Niemand maakt verwijten,
en de haan die kraait niet meer.

De liedjes krijgen op een bijzondere manier betekenis in dit verhaal. Wel opvallend vond ik de keuze voor Faith/ Void van Bill Callahan. In dit haast vrolijke en bevrijdende liedje zingt Callahan zijn geloof vaarwel. ‘It’s time to put God away’, is het zinnetje dat aldoor herhaald wordt. Door het in het verhaal te plaatsen nadat de duivel bezit heeft genomen van Judas, wordt het lied wel erg evil. Ben benieuwd wat Callahan hierzelf van zou vinden. Ik heb er een wat dubbel gevoel bij. Misschien is dit ook wel de spanning waar je mee te maken hebt als je dit soort liedjes voor zo’n verhaal gebruikt.

Ik moet uitkijken dat ik niet de hele setlist verklap. Dat zou zonde zijn. De Dood van de Zoon moet je zelf ondergaan. Voor mij was het een spirituele ervaring. Ik heb regelmatig met kippenvel zitten luisteren en moest af en toe zelfs even tegen de tranen vechten. De Dood van de Zoon heeft voor mij het lijdensverhaal op een prachtige manier tot leven gebracht.

Deze week kun je de voorstelling nog zien. Je kunt het project ook financieel sponsoren, zodat ze volgend jaar weer een nieuwe versie kunnen maken. Of ik dan weer zou gaan? Jazeker! Of er nog iets beter zou kunnen? Ja, ook wel. De vertelstukjes – die overigens wel briljant werden uitgevoerd – waren soms nog wat lang. Het verhaal kan nog meer aan de muziek toevertrouwd worden. Spannend, maar de moeite waard. Wat mij betreft zou het ook nog wat rauwer mogen. Dat er vaak een stukje werd verteld met daaropvolgend een liedje en dan weer een vertelstukje maakte het geheel nog wat ‘keurig’. De momenten waarbij vertelling en muziek tegelijkertijd plaatsvonden, waren zeer intens. En vooral de complete stiltes die soms vielen waren sterk. Ik denk dat hier nog meer mee gespeeld kan worden.

Bach maakte de Matthäus Passion in een tijd dat het hele lijdensverhaal van Jezus een soort van gemeengoed was. Je kunt Bach niet een ‘christelijke artiest’ noemen. Net als Bach, zijn de popartiesten van nu nog steeds in staat het verhaal te vertellen. Ze zijn er zelfs geweldig goed in, of ze het nou willen of niet. De Dood van de Zoon is hier het bewijs van.

Met Healing Day van Bill Fay als afsluiter en het publiek dat de zaal in stilte en zonder applaus verlaat, voelt Pasen ineens heel dichtbij.

It’ll be okay
on the healing day,
no more gone astray
on the healing day

Ik ben er nog steeds een beetje stil van.