Artvark Saxophone Quartet – bluestories

Voor mij was de eerste kennismaking met het Artvark Saxophone Quartet een indirecte. Doordat tenorsaxofonist Mette Erke ging samenwerken met Michel Banabila. Vervolgens kwam ik bij Artvark terecht ten tijde van hun samenwerking met sopraan Claron McFadden. Het kwartet, dat bestaat uit vier van de beste saxofonisten van Nederland, is sowieso nogal avontuurlijk ingesteld. Ze werkten naast met McFadden eerder samen met o.a. Efterklang, en ook qua stijlen zijn ze altijd op zoek naar nieuwe en verrassende invalshoeken. Op bluestories is het (hoe kan het ook anders) de blues waar ze hun inspiratie opdoen. Je zou kunnen denken dat een ensemble van vier saxofoons toch niet een hele cd, laat staan een hele avond kan boeien, maar niets is minder waar. Met zijn vieren zetten de heren keer op keer spannende en avontuurlijke muziek neer die geen seconde verveelt. Ook hier weer nemen ze de luisteraar mee op een bijzondere trip langs de geschiedenis van de blues. Artvark presenteerde gister het nieuwe album in jazzcafé Dizzy in Rotterdam.

Het album opent heel teder met Blues For A Hip King, een stuk van de zuidafrikaanse pianist/componist Abdullah Ibrahim. De vier saxofoons spelen eerst unisoon en zachtjes, waarna in het tweede gedeelte de melodie zich als een bloem openvouwt. Half Turk Shuffle is een veel rauwer stuk, zeer los gespeeld en met een unieke blend van Amerikaanse blues en oriëntaalse kwarttonen. Clockwork Blue is een heel knap stuk. Het klinkt ubersimpel, maar als je goed luistert hoor je dat elke sax voortdurend een of een paar noten van de melodie speelt, dit is samenspel van de allerbovenste plank!
Charles In Detroit is muzikale fictie: wat zou Charles Mingus spelen als hij vandaag de dag in Detroit zou rondlopen? Zo te horen zou hij zich temidden van al die vergane glorie helemaal in zijn element voelen. Rolf Delfos vraagt zich in Biking In The Polder, Resting A Bit vanalles af als hij door de polder fietst: over de boeren die er zich 3 generaties terug de blubber werkten en de torenhoge grondprijzen vandaag de dag. En waarom mensen zoveel aan sport doen. Melancholische gedachten, als ik het de muziek vraag.
Come Gather Around, Friends is gebaseerd op een bekende traditional. Op Pluis doet het kwartet iets dat ze wel vaker (met veel plezier) doen: experimenteren met de sax. Een ongelofelijke hoeveelheid aan niet traditionele geluidjes worden hier uit de instrumenten getoverd. Het maakt dat het stuk een wat avant-gardistisch karakter krijgt. From The Cold Into The Dark is een frifool stuk met een duorol voor de alt en bariton.
In de linernotes staat bij Bank Acount Blues de grappige en veelzeggende notatie: `reflects the period in which a quick look at you online banking app wil give you enough reason to feel the blue’. Voor wie dit actueel is kan dit intens melancholische stuk wellicht als troost uitkomst bieden. In One Up komt de funk van het vorige album weer even terug: een kort en vrolijk stomend bluesfunk nummer. No Sweat is een compositie uit meerdere delen met verschillende maatsoorten, tempi en kleur. Eerst horen we Mete op de tenor, vervolgens Bart op de alt en daarna (na een maatsoort wisseling van 3/4 naar 5/4 Rolf op zijn alt. Nina Simone zorgde voor de inspiratie.
In Storm At Sea beelden de saxen de golven van de zee uit: de tenor en bariton spelen een rollend motief in het laag en midden terwijl de alt daar in lichte achtste nootjes een melodie overheen speelt; de eenzame visser op zee, die allengs bijna verdrinkt, maar na een tijdje op de weer kalme zee te hebben gedobberd onder begeleiding van de tenor naar de wal gebracht wordt. Crocodile Tears is een bluesy jazzstuk, geschreven door Mete, en opgedragen aan zijn eenjarige dochtertje. We need no more information. Het album sluit af met het korte en intens trieste Behind, Down And Beyond, dat klinkt als een herfstige zondagmiddag als er niemand thuis is en je niets beters te doen hebt dan door het beregende raam naar buiten te staren.

Wat is het toch eigenlijk jammer dat de jazz nog altijd een beetje in het verdomhoekje zit, en dat mannen als deze vier relatief zo weinig waardering krijgen voor de muziek die ze maken. Muziek van hoog niveau en waar de levenslust zo vanaf spat. Misschien is het omdat jazz aandacht vraagt van de luisteraar, het is geen makkelijke achtergrondmuziek, je moet je erin verdiepen om het te leren waarderen. Maar dan is het zoals met alle goede dingen in het leven: het kost je wat (moeite), maar het levert je dan ook veel meer op dan de hapklare brokken die ons normaliter door de muziekindustrie worden voorgeschoteld.