live: Artvark Saxophone Quartet & Claron Mc Fadden (Lantaren/Venster Rotterdam, 14-01-2012))

Life is all around, like a silver sound,
Float away on a soothing cloud of music.

Gisteravond mocht ik getuige zijn van een heel bijzonder concert, in het kader van de Saturday Night Jazz avonden in het Rotterdamse Lantaren/Venster: het Artvark Saxophone Quartet met Claron Mc Fadden.
Misschien dat je van beiden nog nooit hebt gehoord, een kleine introductie is daarom wel op zijn plaats.

Het Artvark Saxophone Quartet ken ik door Mete Erker (een van de Artvarkens), en dat vanwege zijn recente en geslaagde samenwerking met Michel Banabila (zie het grote Banabila-interview). Erker is een druk baasje, die je in allerlei combinaties en samenwerkingen tegen kunt komen, maar zijn vaste `band’ is dus dit ensemble. Alle vier de leden behoren tot de top van de jazz-scene en hebben op hoog niveau gespeeld in allerlei verbanden. In het Artvark Quartet bundelen zij hun krachten en brengen een briljante mix van technisch complexe composities, maar met veel gevoel en warmte gebracht.
Claron Mc Fadden is een in Amsterdam woonachtige klassiek sopraan, van Amerikaanse origine. Zij heeft gezongen voor diverse internationaal geroemde dirigenten en zingt vaak in opera’s (o.a. Die Fledermaus).
Deze samenwerking is een heel bijzondere, en zoals Artvarken Bart me na het concert vertelde: het was een spannende stap, die boven verwachting goed heeft uitgepakt. Het klikte zo goed dat het net lijkt alsof Artvark nu een quintet is in plaats van een kwartet met aanvulling van een zangeres.

Het concert begint met het subtiele Aux Anges, dat zonder aanloop wordt ingezet: een vettig klanktapijt van het koper met daaroverheen de woordeloze engelachtige melodie van de sopraan, gevolgd door een prachtig gedicht in het Frans.

Poëzie vormt tijdens deze voorstelling een rode draad, want later komen nog een prachtig en intens voorgedragen gedicht van Edgar Alan Poe (Annabel-Lee) langs – zie ook het filmpje hieronder – alsmede een op het werk van de Schotse dichter Robert Burns gebaseerd hilarisch gedicht over een vrouw die zich bij haar moeder beklaagd dat ze met een man zonder ballen is getrouwd, die in bed niets klaar kan spelen. Waarop haar moeder nuchter repliceert: maak je niet druk meid, ik had met je vader hetzelfde probleem. “And there are lots of young men who will answer the call of the wife of a man who has no balls at all”. Zoals Cruijff zou zeggen: elk nadeel heb z’n voordeel.

Het ongelofelijk hoge niveau van zowel het ensemble als de sopraan werd nog eens goed onderstreept door het op Coltrane gebaseerde nummer Tranehopping, waar drie tonaliteiten in een nummer zijn verwerkt. Die wringende spanning maakt het tot een spannend maar technisch zeer moeilijk stuk, niet in het minst voor de sopraan. Ruimte voor humor was er ook, met af en toe een droog grapje of het luchtige korte stuk Breathe In, Breathe Out, een compositie van Mete, waarbij slechts gebruik werd gemaakt van ademhalings- en klep-geluiden. Mete is ook verantwoordelijk voor het zwoele en weemoedige Karpuz (turks voor watermeloen), dat hij opdroeg aan zijn nichtje uit Turkije, die in de zaal zat.

Het hoogtepunt voor mij was echter No Scuttlebut (kappen met dat geouwehoer), waar Claron een fictieve dialoog begint met sopraan saxofonist Rolf, een dialoog die zogenaamd plaats vind in een bar. Hoe de sax antwoordt op Claron’s geroddel over de andere aanwezigen en haar suggestieve vragen aan de saxofonist is prachtig; het geheel ontaard in een intieme geladen dans der stemmen; de synthese van Artvark en McFadden komt hier tot haar perfectie. De maximale chemie is bereikt.

De rest van de avond werd gevuld door Jan Duikeren met zijn band Fingerprint. Eerder had de Schiedamse trompettist al een keer acte de presence gegeven bij het Artvark optreden, en het kwartet mocht bij Fingerprint ook nog een keer aantreden voor 2 nummers. Fingerprint bouwde een feestje met een spetterende funk-achtige set. Niet te versmaden, heerlijk, goed uitgevoerd, klasse. Maar het kon de diepe indruk die Artvark en McFadden hadden gemaakt niet doen vergeten.