Recensie: St Vincent Strange Mercy

Vincentius a Paulo (1581-1660) oftewel St. Vincent leidde, zoals elke heilige, een voorbeeldig leven. Hij zette zich met name in voor gevangenen, verwaarloosde jongeren en wezen. Je schijnt hem te kunnen aanroepen bij verloren voorwerpen en voor geestelijke ondersteuning.
Zangeres St Vincent, pseudoniem voor Annie Clark, zet zich met name in voor sterke en tegelijk vervreemdende liedjes. Erg ‘heilig’ is ze ook niet, getuige bijvoorbeeld de tekst in Cheerleader:

I’ve had good times
With some bad guys
I’ve told whole lies
With a half smile
Held your bare bones
With my clothes on
I’ve thrown rocks
That hit both my arms

I don’t know what good it serves
Pouring my purse in the dirt

But I-I-I-I-I don’t wanna be your cheerleader no more
But I-I-I-I-I don’t wanna be your cheerleader no more

Nee, een doetje is Annie Clark niet. Haar lieftallige gezicht staat toch wel in contrast met zulke teksten. Ze grossiert sowieso in cynische zinnetjes als: ‘It’s a champagne year full of sober months’ (in: Northern Lights). Die dubbelzinnigheid kenmerkt haar muziek ook. Aan de ene kant heeft Clark een prachtige, soms bijna klassiek klinkende, stem. Die stem doet me regelmatig denken aan Karin Bergquist van Over the Rhine, maar dan wat minder kronkelend, als u begrijpt wat ik bedoel. St Vincent kan met haar stem een liedje lieflijk, soms bijna sacraal, inzetten. Neem het hier al eerder genoemde Cruel (de single met die sinistere videoclip). Het klinkt aanvankelijk bijna musicalesque, tot er opeens een experimenteel koor invalt en St Vincent haar gitaar net buiten lijntjes laat stuiteren. Weg is de jaren ’50 sfeer. Er voor in de plaats bijna een soort Age of Adz-sfeer. Trouwens, Sufjan Stevens had haar gitaarkunsten al veel eerder ontdekt, want ooit speelde ze in zijn live-band. Ze is geen klassiek gitariste. Je zult haar niet betrappen op een mooi huilende gitaarsolo of een vette riff. Nee, het is allemaal onvoorspelbaarder en grilliger. Haar spel doet me regelmatig aan Prince denken. Mooie voorbeelden van dit grillige gitaarspel vind je op Surgeon en Dilettante. Op het eind van het laatst genoemde nummer hoor je een warm bed van synthesizerklanken waarover heen St Vincent een trage wah-wahgitaar legt. Over synthesizers en andere electronica gesproken. Ook daarin wordt gegrossierd, vaak op vervreemdende wijze. In die zin is het beginwoord uit de albumtitel ook waar! Dit volle en experimentele karakter van de arrangementen geeft aan de andere kant ook iets vermoeiends. Elke keer op het verkeerde been gezet worden, is ook niet fijn. Iets wat meer rust en soberheid had het album nog beter gedaan. Een mooi voorbeeld daarvan is het slotnummer Year of the Tiger, met die prachtige en eerlijke beginregels:

When I was young
Coach called me the tiger
I always had
A knack with the danger

Living in fear in the year of the tiger (X2)

Het is een prachtige ballad en je wacht op een gitaar die ontspoort, een synthesizer die losgaat in arpeggio’s of een koortje dat onverwacht om de hoek komt, maar dat gebeurt allemaal niet. Het geeft dit mooie én vreemde album een troostend slotakkoord. Ik ben trouwens nog lang niet klaar met mijn ontdekkingstocht in de wondere wereld van déze ‘heilige’ cq ‘femme fatale.’

77 gedachtes over “Recensie: St Vincent Strange Mercy

  1. ik ken St.Vincent al een tijdje, maar het heeft me nog niet echt kunnen bekoren. ook dit album weer niet. sowieso heb ik over het algemeen niet zoveel met teveel experiment, bij voorkeur houdt ik toch van simpele liedjes die je ziel raken. ik heb die ervaring niet bij St.Vincent. als ik het album beluister denk ik: mwah, goed gedaan, interessant, intrigerend. maar ik heb niet de behoefte om het daarna nog eens te willen horen.

    • Ik heb met St. Vincent ook niet heel veel, terwijl ik het experiment juist omarm. Scheelt wel dat ik vooral een 4ad-fan van de oude stempel ben. St. Vincent past wel bij (periode Heidi Berry, Swallow), maar mist voor mij de magie. Ik vind het niet heel bijzonder, omdat het vaker gedaan is en ik beter gehoord heb. Prima band verder, maar hun magnum opus moet nog komen denk ik zo…

    • Met haar eersteling ‘Mary Me’ wist ze me te verleiden. Nummers als ‘All My Stars Aligned’, ‘Jesus Saves, I Spend’ en ‘Paris is Burning’ kunnen me nog altijd bekoren. Liefde op het eerste gezicht, maar verder dan een papieren huwelijk zijn we eigenlijk niet gekomen. Ik sluit me aan bij de reactie van Peter.

      • Hé, eindelijk iemand die verder komt dan direct een afwijzing. Hier is zelfs sprake (geweest?) van liefde! Prachtige plaat, die je noemt. ‘Actor’ is wat ingewikkelder, maar die zou ik toch een kans geven. Of heb je dat gedaan? Zulke grillige vrouwen zijn toch een stuk boeiender dan de Adeletjes en Beyonceetjes van deze wereld?

  2. Ik begrijp je punt. Zulke liedjes zoals jij noemt, kan ik ook waarderen. Daarom houd ik ook zoveel van Johnny Cash, maar tegelijk kan ik ook erg gecharmeerd zijn van een bepaalde ondoordringbaarheid, waarbij pas gestaag de parels naar boven komen. Ja, ze zijn inderdaad te vergelijken met oesters: je moet er diep voor duiken, flink aan wrikken, maar dan heb je wel wat! Dat heb ik met alle albums van St Vincent. Het zijn ook echte groeialbums.

    • @ Peter, er schoot mij nog iets te binnen. Als je bovenstaand principe hanteert, wat vind je dan van Age of Adz van Sufjan Stevens? En Bon Iver op z’n laatste is toch ook niet erg eenvoudig en eenduidig?

      • dat is zo, maar waar St. Vincent me niet zo veel doet is dat met Age of Adz anders.

        https://mousique.wordpress.com/2010/10/13/recensie-the-age-of-adz-by-sufjan-stevens/

        ik schreef daar toentertijd ook al over dat het me niet zo raakte en ik vooral respect heb voor smans kunnen, maar het spreekt me wel meer aan; hoewel mijn voorkeur nog steeds uitgaat naar de folk-achtige platen zoals Seven Swans, Illinoise enz.

        En Bon Iver experimenteert op zijn laatste album wel meer, maar blijft toch in de basis eenvoudig en gevoelig. Bij St. Vincent staat het experiment teveel op de voorgrond wat mij betreft. En het is ook wat kil voor mijn gevoel.

  3. Wat jij kil noemt, vind ik cool (of moet ik zeggen cruel?; wat is dat toch bijvoorbeeld al een heerlijk nummer!).
    Ach, ik ga jou niet overtuigen, maar ik zie wel enige lichte inconsistenties in jouw commentaar/muzieksmaak.

  4. tja, muzieksmaak is vaak ook niet heel consistent. het een raakt je en het ander niet, en waarom dat is is vaak moeilijk om precies te omschrijven

  5. Ach Daan, zoals ieder theologisch zoekontwerp is ook de dubbele predestinatie een poging om de grote raadsels van het leven te boven te komen. Het is ook mijn favoriete oplossing niet, maar een schijthekel heb ik er ook niet aan. Daarvoor heb ik teveel respect voor al die worstelende theologen.
    Goed, dat gezegd hebbend, Feist… Ik heb haar vorige platen, die ik zeer waardeer. De eerste en enige keer dat ik haar nieuwste op de Luisterpaal beluisterde, viel het kwartje nog niet. Maar ik ga zeker nog een nieuwe poging wagen.
    Wat vind jij eigenlijk van St Vincent? Moet jij als Sufjan-aanhanger toch op z’n minst prikkelen…

    • grappig, ben gereformeerd opgevoed, maar had nog nooit van het begrip dubbele predestinatie gehoord. google weet alles en dus leer ik dat dat is wat mij altijd is bijgebracht als de uitverkiezing, de officiele gereformeerde leer. Luther zou dan een zgn enkelvoudige predestinatie hebben aangehangen, waarbij God alleen van tevoren heeft bepaald wie in de hemel komen. Calvijn vind dat God ook van tevoren bepaald wie er in de hel komen (de meerwaarde van die toevoeging begrijp ik niet, immers: als God bepaald wie er in de hemel komen impliceert dat toch al dat hij ook bepaald wie er in de hel komen?)

      ik wil hier geen theologische discussie starten, dat zou wel erg off-topic zijn (we zijn nu al aardig van de rechte weg afgedwaald). maar het is toch wel grappig te ontdekken bij mezelf hoe ver ik (wanneer ik die predestinatieleer er op na sla) van dergelijke constructies vandaan sta tegenwoordig. ik kan me echt niet meer voorstellen dat iemand volledig bij zijn/haar gezonde verstand is en tegelijkertijd gelooft in dergelijke dingen. ik bedoel dat niet om te kwetsen, maar ik begrijp het gewoon niet (meer). de enige logica die ik in zo’n theologische constructie kan ontdekken is dat het een perfect middel is om mensen bang te maken cq te controleren. daarnaast lijkt het mij een typische conservatieve reactie op het verlichtingsdenken dat toentertijd opkwam en waar grote nadruk werd gelegd op de menselijke vrije wil. dat maakt het meteen gedateerd en je moet je dan ook terecht afvragen of die leer zijn houdbaarheidsdatum niet allang heeft overschreden…

      ach, we kunnen in onze verwarring altijd St. Vincent nog aanroepen voor bijstand 😉

      • Je hebt ergens wel gelijk, Peter. Maar het idee is niet zo krankzinnig als het op het eerste gezicht lijkt.
        St. Vincent moet ik nog goed gaan beluisteren! Ik zal nog laten weten wat ik ervan vind.

      • ben benieuwd of de dominee nog met een essay gaat komen (maar dat hoeft niet hoor Kees, het gaat hier vooral om de muziek, nietwaar?)

      • Zie hieronder, wat kanttekeningen op jouw ontboezemingen, zullen we maar zeggen. Een essay vraagt teveel. Ik kan je wel een theologisch standaardwerk hierbij aanraden: C. Graafland, Van Calvijn tot Barth, Oorsprong en ontwikkeling van de leer der verkiezing in het Gereformeerd Protestantisme. Van Graafland heb ik nog college gehad. Hij geeft een soort totaaloverzicht, helder en mild, met aan het eind ook zijn eigen positie. Eigenlijk is het een heel tragisch verhaal, want Verkiezing zou een loflied moeten zijn op Gods genade, maar dat is het in die dubbele vorm niet geworden.

  6. Peter, je begrijpt dat ik hier toch even op reageer. Nogmaals, mijn voorkeur heeft deze leer van de dubbele predestinatie niet, maar:

    – om ze krankzinnnig te noemen, gaat mij veel te ver. Het is voortgekomen uit bijvoorbeeld die lastige Bijbelteksten dat God het hart van farao verhardde en dat Hij Jakob liefhad en Ezau niet. Die dubbelheid – ook in de hedendaagse werkelijkheid – dat er mensen wel en mensen niet tot geloof komen, legt deze leer in God zelf. Als Hij de grond van alle dingen is, waarom hier dan niet bij? Aldus dit idee.
    – Deze leer is ook al ouder dan het Verlichtingsdenken, aangezien Augustinus en Calvijn zoiets al beweerden. Zoals je weet, leefden zij voor de Verlichting.
    – Determinisme (want zo kun je deze leer noemen) is juist erg modern. Neem die boeken van Schwaab over ons brein, waarin alles vastligt en we daarom geen vrije wil hebben.

    Maar het spreekt me wel weer aan dat je hierbij de heilige St Vincent aanroept. Mijn zegen heb je daarbij, dat zal je niet verbazen.

    • dank dominee, voor dit eloquente en toch pastorale betoog.
      het woord krankzinnig heb ik niet in mijn mond genomen, dat wil ik wel even kwijt. ik weet ook wel enigzins waar deze leer vandaan komt cq op gebaseerd is, maar vind dat het toch wel erg dun is, die fundering. Zeker heeft oa Augustinus zich hierover ook al uitgesproken, maar wel een stuk genuanceerder naar mijn idee.

      verder heb ik de redenering over die Farao nooit zo begrepen. De Farao staat voor de personificatie van het kwaad, en dat God daar kiest om zijn hart te verharden, om vervolgens een hard doch rechtvaardig oordeel te vellen kan ik heel goed begrijpen (Hij ontmaskert het kwaad en bevrijdt vervolgens de onderdrukte van de tiran door deze te vernietigen). Die lijn zomaar doortrekken als een algemeen principe van hoe God met mensen om zou gaan vind ik niet alleen heel onverstandig en onredelijk, maar reduceert God ook tot een soort boeman en zorgt ervoor dat mensen passief worden (het maakt immers toch niets meer uit). het is eigenlijk in alle opzichten een disfuntioneel systeem, behalve als het erop aankomt mensen angst aan te jagen.

      Uiteraard zijn dit geen nieuwe argumenten en is de hele discussie ook al zo oud als de predestinatieleer. laten we het er voorlopig dus maar bij houden, eventueel het gesprek nog eens voortzetten onder het genot van een whiskey, pijpje en goede muziek…

  7. Predestinatie: is het ook niet een oplossing voor het probleem “hoe moet ik geloven”? Door genade zijn we gered, hier kunnen we zelf niets aan doen. Als we door het geloof gerechtvaardigd worden, moeten we dus gaan geloven. Dan moeten we toch iets doen om gered te zijn. En dat is het probleem: we zijn niet gered door iets wat we doen. De redding moet van God komen en daarom bepaalt God wie er gered worden.
    Je beroepen op Bijbelteksten als het gaat om predestinatie vind ik een beetje problematisch. Volgens mij zijn er ook genoeg teksten die veel nadruk leggen op de verantwoordelijkheid van de mens. Het is weer een beetje ‘sic-et-non’ (ja, ik gooi er even een mooie Latijnse term doorheen;-)).

    • Jouw verhaal pleit dus op z’n minst voor een enkele predestinatieleer, precies wat Paulus doet in Romeinen 8:28-31, de zgn. ‘gulden keten des heils’. (sorry, toch een Bijbeltekst, maar wel een belangrijke in dit verband). En je hebt gelijk, genoeg aandacht ook voor de eigen verantwoordelijkheid. Toch weer die dubbele rails, waarover een trein alleen kan rijden.

      • Ach iedere ketter heeft zijn letter. Pelagius en Arius zeker. Rob Bell… moet het nog een keer lezen. Ik sta er wel positief tegenover. Maar als theologiestudent begeef je je snel op glad ijs natuurlijk.;)

    • Na jouw mooie pleidooi voor de 100% genade hier boven, had ik niet anders verwacht dat je veel meer met Augustinus kunt dan met die oppervlakkige optimist van een Pelagius…

      • Na een college over Augustinus en Pelagius gehad te hebben van Matthias Smalbrugge voelde ik ernstig veel sympathie voor Pelagius en kreeg ik ernstig jeuk van die Augustinus. Maar dat kan aan het beeld liggen dat geschetst werd in het college.
        Bovendien is wat hierboven staat niet zozeer een pleidooi voor de 100% genade als wel een uitleg waarom de predestinatie een begrijpelijke gedachte is.
        Maar voor de goede orde: ik ben me ervan bewust dat ik als mens de genade van God nodig heb. In die zin ben ik ook erg orthodox.:-) Augustinus is iemand die ik dan ook hoog heb staan. Ik vind dat het risico bestaat dat die genade ertoe leidt dat we niet meer ons best doen om daadwerkelijk te werken aan wie we zijn. Mijns inziens is het mogelijk om niet te zondigen en goed te doen (alleen gaat dat altijd samen met momenten dat we wel zondigen). Ik vind de hele discussie tussen Augustinus en Pelagius erg begrijpelijk. Volgens mij speelt die hele Pelagiaanse kwestie vandaag de dag nog in kerken en in hoofden van mensen. Pelagius een ‘oppervlakkige optimist’ noemen: ik zou het niet kunnen.

  8. Sterker nog, ik had een hoogleraar die de rollen omdraaide: hij vond Augustinus de ketter en Pelagius de held.

    En Rob Bell… die zou wel ‘ns een goede vriend van Athanasius kunnen zijn.

    Nog ff en we kunnen een theologieblog starten. 😉 Heeft Daniel D ook wel eens geopperd.

    • Maar je hebt toch aan de ETF gestudeerd, Daniël? Lopen daar dat soort hoogleraren? (niet dat ik dat verkeerd vind, maar ik zou dat niet snel verwachten).

  9. Dank Daan, die typering van Pelagius was wat kort door de bocht, maar ik bedoelde daarmee dat hij de menselijke existentie niet in z’n diepte en rauwheid peilde. Augustinus m.i. wel, maar die had er zelf ook genoeg van gezien!
    Het verbaast me dat je na dat college van Smalbrugge zoveel sympathie voor Pelagius i.t.t. Augustinus voelde. Ik kan me een artikel in Letter en Geest van dagblad Trouw herinneren, waarin Smalbrugge juist een lans brak voor Augustinus, precies vanwege het genade-karakter van zijn theologie.
    Genade geldt trouwens niet alleen de rechtvaardiging, maar ook de heiliging. Gelukkig wel, dat maakt het een stuk meer ontspannen. Goedkope genade blijft altijd een valkuil. In dat verband is Nachfolge van Bonhoeffer een prima medicijn!

    • Zeer veel dank voor jullie leestips! Volgens mij staat Smalbrugge erom bekend dat hij Augustinus op veel manieren belicht. Ik denk dat hij een beetje wilde shockeren.

    • Wie was er ook alweer pas bijna verzopen in die Yodel eh Gozer eh Moser eh Doder eh Yoder??

  10. Ik zal je vertroosten met een ‘wrede’ versie van onze lieftallige heilige bij Letterman:

    • Tja, daar kom ik dan weer niet verder dan de vorm… Maar daar hadden we het geloof ik al over gehad, als ik mij niet vergis.

  11. Pingback: Een goed Mousiquaal jaar « mousique.nl

    • Zo, dat is weer even andere koek: St. Vincent goes PJ Harvey! Lekker nummer hoor.

      • B-kant ‘Grot’ is ook niet mis. Het tempo is een stuk lager, maar wel weer zo’n typische Rivella-smaak van St. Vincent:

  12. Eindelijk weer eens een muzikant die iets weet toe te voegen aan de pop muziek en een prachtige stem heeft en een begenadigd gitariste is en teksten neer zet die er toe doen. Over haar uiterlijk wil ik het niet hebben want dan raak ik niet uitgepraat.

Reacties zijn gesloten.